Giải pháp tâm lý cho tình trạng "nghiện văn hóa phẩm đồi trụy" ở trẻ vị thành niên

Việc tiếp cận văn hóa phẩm đồi trụy ở trẻ vị thành niên là vô cùng phổ biến. Với nhiều em, việc này có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc, gây nhiều hậu quả khôn lường

Tiêu thụ văn hóa phẩm khiêu dâm là một thói quen phổ biến trong thời đại internet. Ở Việt Nam, hiện vẫn chưa có một thống kê cụ thể về tình hình xem khiêu dâm ở trẻ vị thành niên, nhưng lượng truy cập các trang web khiêu dâm tiếng Việt cũng cho thấy phần nào độ phổ biến của các nội dung đó, xếp trong top 10 trang web được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam.

Với trẻ vị thành niên, mặc dù tiêu thụ ấn phẩm khiêu dâm có thể phần nào giúp quá trình khám phá bản thân, giáo dục giới tính, việc lạm dụng chúng ở cường độ cao có thể ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển tâm sinh lý của các em.

Trong bài này, Merak sẽ cung cấp thông tin cơ bản nhất về tình trạng nghiện porn ở trẻ vị thành, những tác hại tâm lý của việc nghiện và cách để khắc phục tình trạng đó.

“Nghiện porn” có thực sự là bệnh?

Thực chất theo DSM-5, “nghiện porn” tính đến nay vẫn chưa được công nhận là một tình trạng bệnh lý để có thể “chấn đoán” vì “tính đến giờ vẫn chưa có đủ bằng chứng được bình duyệt thiết để thiết lập được tiêu chuẩn chẩn đoán và miêu tả lộ trình giúp nhận diện các hành vi này là rối loạn tâm lý”.

Vì thế, giống như “nghiện internet”, “nghiện game”, “nghiện mạng xã hội”, vv., nghiện porn vẫn chưa được coi là những khái niệm khoa học thực sự. Thực tế, trong các hình thức rối loạn nghiện liên quan đến hành vi, “Rối loạn đánh bạc” là tình trạng duy nhất xuất hiện trong tiêu mục “rối loạn không liên quan đến các chất” trong nhóm “Các rối loạn liên quan đến chất và gây nghiện”.

Dù chưa được coi là tình trạng bệnh lý riêng lẻ, “nghiện porn” vẫn được coi là một loại hành vi “sử dụng khiêu dâm có vấn đề”, biểu hiện của các chứng “Rối loạn gia tăng tình dục” hoặc “Rối loạn cưỡng bách hành vi tình dục”. Người có hành vi nghiện porn có thể được chẩn đoán với một nhãn bệnh lý chung chung, với cơn nghiện là một biểu hiện cụ thể. 

Triệu chứng:

Một số triệu chứng liên quan đến rối loạn cưỡng bách hành vi tình dục nếu diễn ra trong giai đoạn dài từ 6 tháng trở lên

Liên tục không làm chủ được ham muốn tình dục liên tục, mãnh liệt dẫn đến một trong các tình trạng:Việc sex trở thành trung tâm của cuộc sống cá nhân, khiến họ ngó lơ các khía cạnh như sức khỏe, sở thích, công việc, học tậpNgười nghiện đã cố nhiều lần nhưng không thành công để giảm hành vi sex liên tụcNgười nghiện tiếp tục xem porn bất chấp hệ quả xấu Người nghiện vẫn tiếp tục xem porn mặc dù không có sự thỏa mãn từ đóNgười có rối loạn thường tham gia hoạt động tình dục để giải tỏa căng thẳng, chán chường hoặc cô đơn. Tìm kiếm các loại ấn phẩm tình dục cực đoan để thỏa mãn nhu cầu

*LƯU Ý*

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không phải suy nghĩ “lệch chuẩn” nào về tình dục cũng đồng nghĩa với việc rối loạn, bởi bản chất của tình dục là rất đa dạng. 

Chẩn đoán rối loạn chỉ áp dụng khi cá nhân trải qua ham muốn tình dục không thể kiểm soát, dẫn đến hành vi tình dục liên tục, gây căng thẳng và nguy hại đến các mối quan hệ.

Chẩn đoán này không nên được áp dụng chỉ thuần túy dựa nào đánh giá đạo đức.

Chẩn đoán này không áp dụng với khung thời gian ngắn hơn 6 tháng. 

Nguyên nhân của việc nghiện porn:

Porn ngày nay rất dễ tiếp cận, vậy vì sao có người sử dụng nó một cách phụ thuốc, một số người không? Một số nguyên nhân có thể được viện đến như:

Các tổn thương thời thơ ấu hoặc tình trạng bị bạo hànhKhác biệt về não bộ: Khác biệt sinh học liên quan đến cấu trúc não có thể khiến một cá nhân sẽ rơi vào các dạng nghiện hành vi hoặc nghiện chất kích thích.Yếu tổ văn hóa: Các kỳ vọng xã hội về hình thể, mối quan hệ có thể dẫn đến việc dùng pornCăng thẳng: Mắc các chứng rối loạn khác như rối loạn hành vi, rối loạn sử do sử dụng chất kích thích.

Tác hại:

Ấn phẩm khiêu dâm cũng tạo ra những thay đổi về chất xám trong các phần cụ thể của não sử dụng vào việc ngăn chặn các hành vi cảm tính, và việc nghiện porn làm giảm khả năng điều khiển hành vi bột phát của mỗi người. Điều này để lâu dài có thể dẫn đến mất khả năng kiểm soát hành vi bạo lực, sa sút học hành hoặc mất khả năng thấu cảm với người khác.

Điều trị nghiện porn:

Vì chưa phải là một rối loạn chính thức, nên nghiện porn chưa có một biện pháp điều trị thống nhất nào được đề xuất. Tuy nhiên, vẫn có cách để kiểm soát hành vi.

Dùng thuốc: Các thuốc như naltrexone có thể dùng để kiểm soát việc phụ thuộc vào sex [9] Thuốc này cũng thường được dùng để quản lý việc nghiện rượu hay chất kích thích. Tác dụng của naltrexone bao gồm việc giảm ham muốn xem porn cũng như giảm sự thỏa mãn có được sau khi thực hiện, khiến việc xem porn không còn gây hứng thú nữa.

Tham vấn tâm lý: Nói chuyện với chuyên gia sức khỏe tâm lý là cách hữu hiệu nhẫn để kiểm soát các hành vi tiêu cực, trong đó có nghiện porn. Bên cạnh đó, các biện pháp điều chỉnh hành vi từ phía gia đình như tham vấn gia đình cũng có thể giúp hạn chế các mặt tiêu cực của hành vi này. 

[1] https://genk.vn/web-nguoi-lon-ngay-cang-thu-hut-duoc-nhieu-tin-do-20130730224735451.chn

[2] .McCormack, M., & Wignall, L. (2017). Enjoyment, Exploration and Education: Understanding the Consumption of Pornography among Young Men with Non-Exclusive Sexual Orientations. Sociology, 51, 975 - 991.

[3]  American Psychiatric Association . Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fifth Edition American Psychiatric Association; Washington, DC: 2013.

[4] Sharpe, M., & Mead, D. (2021). Problematic Pornography Use: Legal and Health Policy Considerations. Current addiction reports, 8(4), 556–567. https://doi.org/10.1007/s40429-021-00390-8

[5]. Kafka MP. Hypersexual disorder: a proposed diagnosis for DSM-V. Arch Sex Behav. 2010;39(2):377–400. doi: 10.1007/s10508-009-9574-7.

[6] Kühn S, Gallinat J. Brain structure and functional connectivity associated with pornography consumption: the brain on porn. JAMA Psychiat. 2014;71(7):827–834. doi: 10.1001/jamapsychiatry.2014.93.

[7]  Allely CS. Case report: autism spectrum disorder symptomology and child pornography. Journal of Intellectual Disabilities and Offending Behaviour. 2020;Jun 6. 10.1108/JIDOB-11-2019-0026.

[8] Fernandez DP, Kuss DJ, Griffiths MD. The pornography “rebooting” experience: a qualitative analysis of abstinence journals on an online pornography abstinence forum. Arch Sex Behav. 2021;50(2):711–728. doi: 10.1007/s10508-020-01858-w.

[9] Bostwick JM, Bucci JA. Internet sex addiction treated with naltrexone. Mayo Clin Proc. 2008;83(2):226-230. doi:10.4065/83.2.226